Zawodnicy tacy jak Chris Horner wygrywali po czterdziestce, podczas gdy inni wypalili się w wieku 30 lat, więc czy jest wiek, w którym osiągamy szczyt?
Tour de France 1922 był opowieścią o żółwiu i kilku zającach, które zatrzymały się kulawo. Philippe Thys wygrał pięć etapów, ale złamał koło. Eugéne Christophe prowadził, aż jego przednie widelce opadły.
Jean Alavoine wygrał trzy etapy z rzędu, ale stracił 76 minut z serią przebić, pozostawiając Hectora Heusghema na żółto – do czasu, gdy otrzymał jednogodzinną karę za wymianę uszkodzonego roweru, który można było naprawić. I tak Firmin Lambot, w wieku 36 lat, został najstarszym zwycięzcą Touru.
Rekord wciąż stoi, pomimo postępów w nauce o sporcie teoretycznie przedłużających kariery najlepszych kolarzy. Jaki jest więc idealny wiek, w którym można zostać zwycięskim zawodowym kolarzem – lub, jeśli o to chodzi, zwycięskim zawodnikiem klubowym?
„Standardowe myślenie jest takie, że u większości sportowców szczyt fizjologiczny osiąga około 27 lat” – mówi brytyjski trener kolarstwa Will Newton.
„To nie jest takie proste, ponieważ musi istnieć okno, a dla większości profesjonalistów może to być szeroki zakres od połowy lat dwudziestych do połowy lat trzydziestych. Ale w rzeczywistości ma to podstawę.'
Statystyki nie kłamią. Średnia wieku zwycięzcy Tour de France w momencie pisania tego tekstu wynosiła 28,5 – teraz nieco niższa dzięki wygranej 22-letniego Egana Bernala w 2019 r. i 21-letniego Tadeja Pogacara w 2020 r. – oraz badań ProCyclingStats ujawnia podobne statystyki we wszystkich profesjonalnych wyścigach.
Przeanalizowano wszystkie wyniki wyścigów szosowych UCI od 1995 do 2016 roku (mężczyźni i kobiety) i okazało się, że najwięcej punktów zdobyli zawodnicy w wieku 26 lat, wzrastając w wieku 25 lat i stale spadając z wiekiem z 28.
Następnie poszedł o krok dalej i przeanalizował wyniki wszystkich kolarzy, których kariera trwała ponad 10 lat..
„Istnieje wiele czynników, które mają na to wpływ” - mówi dyrektor ProCyclingStats Bert Lip. „Może być mniej starszych jeźdźców, a może jeżdżą mniej wyścigów, a może kariera utalentowanych jeźdźców zostanie przerwana przez kontuzję.
'Te czynniki są w większości odfiltrowywane przez limit 10 lat, więc jest to lepsza reprezentacja szczytowego wieku.'
Mogą istnieć wyjątki od normy, ale ogólnie rzecz biorąc, fizjologia również nie kłamie. „Masa mięśniowa osiąga szczyt około 24 roku życia”, mówi Newton.
'VO2 max spada o około 15% na dekadę, a siła mięśni stale spada po 30. roku życia.'
W rzeczywistości, to masz dwadzieścia lat, kiedy twoje ciało osiąga szczyt w każdym z 10 kluczowych aspektów sprawności: wytrzymałości, siły, elastyczności, mocy, szybkości, koordynacji, zwinności, równowagi, składu ciała i wydolności beztlenowej.
„Sprinterzy mają tendencję do osiągania szczytów nieco młodszych, gdy ciało jest najsilniejsze” – mówi były zawodowiec Axel Merckx, dyrektor zespołu UCI Continental Hagens Berman Axeon, który pracuje z osobami poniżej 23 roku życia – w tym teraz zawodnik Team Sky Tao Geoghegan Hart – w USA.
Szybkokurczliwe włókna mięśniowe potrzebne do intensywnego gwałtownego spadku prędkości, zanim zdolność sercowo-naczyniowa będzie potrzebna do odniesienia sukcesu w klasyfikacji generalnej, a potwierdza to fakt, że najlepszy rok Marka Cavendisha, jeśli chodzi o wyniki, nadszedł 2011, kiedy w wieku 26 lat wygrał klasyfikację punktową w Tour de France i Mistrzostwach Świata w Wyścigach Szosowych.
Pod koniec tej trasy wygrał 20 etapów w ciągu czterech lat. W sześciu Tour de France wygrał o połowę mniej.
Problem polega na tym, że za tobą zawsze znajdzie się ktoś młodszy i sprawniejszy. ProCyclingStats obliczyło również, kiedy inni zawodowcy byli najlepsi pod względem wyników, ujawniając, że tacy jak tata Axela, Eddy i Fabian Cancellara, osiągnęli szczyt na 26-27, Miguel Indurain, Stephen Roche i legenda Classics Roger De Vlaeminck na 27-28.
Pokazuje to, że nie ma żadnej znaczącej różnicy między szczytowym wiekiem zwycięzców klasyków i zwycięzców Grand Tour, co prawie na pewno wynika z jeszcze jednego czynnika: doświadczenia.
„Twoja wiedza o przeszłości pomaga zmienić przygotowanie do realizacji celów” – mówi Axel Merckx. „Z roku na rok zdobywasz wiedzę i musisz być we właściwym miejscu – w życiu, w swoim zespole – aby osiągnąć swój szczyt.”
Newton zgadza się: „Praca zespołowa i taktyka robią wielką różnicę w porównaniu ze sportami indywidualnymi. Doświadczenie, motywacja, pewność siebie, a nawet szczęście – bycie w odpowiednim zespole we właściwym czasie – są kluczowe.
'Jazda na rowerze to jeden z nielicznych sportów, w których szczyt fizyczny jest stosunkowo nieistotny, ponieważ w grę wchodzi tak wiele innych czynników.'
Późne rozkwitanie
Lambot nie jest oczywiście najstarszym zwycięzcą Grand Tour. Ten zaszczyt przypadł Chrisowi Hornerowi, kiedy w wieku 41 lat wygrał Vuelta a Espana 2013, ale jest on raczej wyjątkiem niż regułą.
„Zawsze będzie tu i ówdzie coś odstającego – ktoś, kto przeczy wszelkiej logice”, mówi Newton.
A jednak jest dla ciebie tyle samo nadziei, co Horner w Hiszpanii w tamtym roku. Nieuniknione spadki sprawności odnoszą się raczej do maksymalnej zdolności wysiłkowej, a nie do aktualnego poziomu sprawności.
Jeżeli nie osiągnąłeś już maksimum, nadal masz miejsce na ulepszenia.
„Im więcej jeździsz, tym lepiej dostaniesz” – mówi Merckx. „Jeśli nigdy nie jeździłeś na rowerze, zrobisz ogromne postępy w ciągu dwóch miesięcy w każdym wieku, ale po dwóch latach trudniej będzie jechać szybciej”.
Newton zwraca uwagę na teorię 10 000 godzin, która zakłada, że jest to ilość czasu, którą musisz poświęcić na aktywność, aby osiągnąć swój szczyt.
'Jeśli zaczniesz młodo i zostaniesz zawodowcem, może ci to zająć 15 lat. Jeśli zaczniesz później i nie jesteś zawodowcem, być może nigdy tam nie dotrzesz, ale nie ma powodu, dla którego nie możesz dalej rozwijać się po czterdziestce.
'Nawet po tym jest nadzieja – jeśli wybierasz się na sesję sprinterską na torze Manchester Velodrome, zawsze są wyścigi na końcu i zazwyczaj wygrywają je faceci po sześćdziesiątce.
„To dlatego, że mają doświadczenie. Nie są silniejsi od czterdziestolatków, ale wiedzą, jak się ścigać”.
Dla większości z nas sprawność aerobowa spada znacznie wolniej niż sprawność beztlenowa, co oznacza, że z wiekiem możesz chcieć zwiększać dystanse, na których się ścigasz, co zmniejsza prawdopodobieństwo wypalenia przez młodzież.
'Starszym kolarzom rzadko brakuje wytrzymałości – w rzeczywistości często można zmienić się w „silnik wysokoprężny” – mówi były zawodowiec Daniel Lloyd.
Więc ciesz się znalezieniem własnego szczytu i pamiętaj, że nawet jeśli jesteś starszy niż zawodowcy, nie ma powodu, aby przestać próbować być lepszym.
