Intymny portret współczesnego peletonu zawodowego i zawodników, którzy cierpią z powodu naszej rozrywki, z książką Camille McMillan „Cyrk”
Superbohaterowie jeżdżący oszałamiającymi, najnowocześniejszymi maszynami przez jedne z najbardziej dramatycznych krajobrazów na ziemi. Dla outsidera świat profesjonalnych wyścigów rowerowych – przedstawiony nam w całej swojej gładko reklamowanej chwale – jest odurzający. Łatwo dać się oślepić jego olśnieniem, zobaczyć tylko błyszczącą powierzchnię lśniących rowerów i jaskrawo kolorowe klocki. I chociaż nie ma w tym nic złego, jak w przypadku większości rzeczy w życiu, wszystko staje się o wiele bardziej interesujące, gdy zagłębisz się nieco głębiej i wyjdziesz poza to, co bezpośrednie, oczywiste i powierzchowne.
Circus: Inside the World of Professional Bike Racing to książka, która doskonale to podkreśla. Stworzony przez fotografkę Camille McMillan, łączy jedne z najbardziej fascynujących zdjęć tego sportu, jakie kiedykolwiek zrobiono, ukazując intrygującą, rzadko pokazywaną rzeczywistość. Poświęcamy trochę czasu, aby zastanowić się nad kilkoma zdjęciami z tej niezwykłej książki…
Wiosna
Zrobione w zwykłym pokoju hotelowym, z dala od tłumów i kamer telewizyjnych podczas Tour de Suisse 2012, to zdjęcie Michaela Barry'ego z Team Sky pozwala nam zerknąć za cienie. Ze swoimi nawiedzonymi oczami i na wpół wygłodzonym ciałem wygląda bardziej jak więzień niż zawodowy jeździec. Jak David Millar mówi o życiu zawodowym we wstępie do książki: „Niewielu z nas dostało to, czego kazano nam się spodziewać”.
„To wszystko jest takie niezgrabne”, mówi Camille o tym wypadku podczas wyścigu Paris-Roubaix w 2011 roku.„Martin Reimer i Romain Zingler, to taki powolny krach, że po prostu się zaplątali. Istnieje wiele powolnych awarii, które powodują podrażnienia, a nie uszkodzenia. Uwielbiam niezręczne chwile w kolarstwie”.
Paradoksalnie, życie na otwartej drodze jest klaustrofobiczne. Tygodniami te same twarze na wyścigach, w hotelach, na padokach. Mimo rywalizacji i duszącego braku prywatności – a może właśnie dlatego – kolarze rozwijają intensywną intymność nieznaną w innych dyscyplinach sportowych. Ten jeździec został schwytany tutaj, zanim Kuurne-Brussels-Kuurne pomagał współpasażerowi z zawartością kieszeni.
Lato
Jeźdźcy śmigają po ulicach, które niewiele się zmieniły od rozpoczęcia Le Tour 113 lat temu. Wtedy większość jeźdźców była Francuzami, a ich motocykle były jednobiegowymi stalowymi bestiami. Dziś przyjeżdżają z całego świata, jeżdżąc na cudach zaawansowanych technologii z włókna węglowego. „Jeźdźcy wciąż jednak podjeżdżają wystarczająco blisko, by poczuć zapach różu w oddechu widzów” – mówi Camille.
Chris Froome jest oklaskiwany na francuskim szczycie przez Brytyjczyków machających flagą w 2013 roku, nakręcony przez helikopter telewizyjny i noszących smartfony fanów jazdy na rowerze w stroju retro. To mógł być tylko Tour de France. „Cały dzień byłam w górach”, wspomina Camille, „pod pomnikiem Tommy'ego Simpsona, a potem nadszedł wyścig. To tutaj Froome skutecznie zabezpieczył swoją żółtą koszulkę.
Podobnie jak zwykłe banery i afisze, na asfalcie często nanosi się graffiti, aby odwracać uwagę, krytykować, zachęcać lub wyśmiewać zawodników, sponsorów, a nawet polityków podczas Touru. To wszystko składa się na pomysł, że przez kilka krótkich tygodni kolarstwo odzyskuje drogi na swój własny, wyraźnie anarchiczny sposób. Dlaczego fajne spodnie dla Froome? „Nie mam pojęcia!”, przyznaje Camille.
„Poznałam faceta w spodniach wcześniej tego dnia”, ujawnia Camille. „Na tym etapie miał na sobie ubranie. Niewiele wiedziałem o tym, kiedy zobaczyłem go później, że on i ten drugi facet będą biegać w tym ubraniu”. Zwróć też uwagę na to, jak skoncentrowani są zawodnicy – całkowicie nieświadomi psot wokół nich. Ponownie, cytując Millara z przedmowy: „Kiedy w tym jesteś, nie widzisz tego”.
„To może być najsłynniejszy finisz wyścigu w świecie sportu”, mówi Camille, „ale nawierzchnia drogi jest szokująca. Nie żeby to powstrzymało zwycięstwo Marka Cavendisha – noszącego swoją ulubioną koszulkę z 2012 roku, tę Mistrza Świata. Radość z ukończenia Le Tour szybko dorównuje deflacji zakończenia Grande Boucle [lub „Wielkiej Pętli”] na kolejny rok.„
Jesień
„Widząc Cav w tęczowej koszulce Mistrza Świata na Caerphilly Mountain, czułem się jak w kontynentalnej Europie”, mówi Camille o tym momencie podczas Tour of Britain 2012. „Niesamowity szum. A jednak bardzo brytyjski”. Wrażliwość jeźdźców jest również namacalna. Ciężko wymyślić inny mega-dolarowy sport, w którym zwykli ludzie mogą przebywać tak blisko supergwiazd.
Camille: „Ciemne niebo nadciąga do Anglii. Procesja. Kraj bandytów, brak widzów. Pogoda była ponura, wyścig następnego dnia został przerwany. Team Sky dawał mu trochę sił. Helikopter wygląda jak mucha w moim obiektywie”. Nawet w tak odległym zakątku świata nie ma ucieczki: wszechobecny helikopter przypomina, że świat patrzy”.
Nawet jeśli nie ścigają się, nie ma ucieczki przed publiczną kontrolą. Tylko bariera oddziela tych jeźdźców od zafascynowanych fanów, gdy sprzątają się na przestrzeni mniejszej niż większość wybiegów dla zwierząt. „Pokazuje, jak „na ulicy” jest dla mniejszych zespołów – mówi Camille. „Po prostu się tym zajmują. Żadnych autobusów zespołowych, przechodzących widzów – patrzących na swoje kawałki.”
To ujęcie Marka Cavendisha przypomina, że Cav i spółka – choć często przedstawiani jako nadludzi – są tacy jak reszta z nas. „Poprosiłam go, czy mogłabym wykorzystać to zdjęcie” – mówi Camille. „Powiedział: „Nie ma problemu, dopóki nie widzisz mojego kutasa”.”
Zima
W zimie zawodowcy opuszczają Europę i udają się w stronę tego, co Camille nazywa na marginesie, a wyścigi odbywają się w niezwykłych miejscach, w których pojawiają się coraz bardziej surrealistyczne zdjęcia.„Nigdy wcześniej nie widziałam rowerów przed drzwiami hotelu” – mówi Camille o zdjęciu zrobionym w Malezji. „Nie wiem, czy zostawili ich tam kolarze, czy mechanicy zespołu”.
„W Langkawi jest tak gorąco”, mówi Camille z wyścigu w Malezji, „że strażacy przybywają na linię mety, aby ochłodzić zawodników. Widziałem ujęcie, po prostu zanurkowałem z aparatem i zmokłem z moich kłopotów”. Tour of Langkawi odbywa się w lutym, najgorętszym miesiącu Malezji. Nie jest niczym niezwykłym, że kolarze ścigają się w temperaturach powyżej 30°C – co jest dalekie od wiosennych klasyków.
W ciągu roku zawodnicy będą jeździć po bruku, chociaż pada deszcz i deszcz ze śniegiem, będą musieli wspinać się po Alpach i przyspieszać na przełęczach. Jednak zanim znajdą się na zimowych obrzeżach, częściej spotykają palmy i komary. Tylko tłumy pozostają takie same, aż do smartfonów – chociaż flagi nie są już europejskie.
Wszędzie, gdzie podróżuje zawodowiec peleton, od sennych francuskich wiosek po Daleki Wschód, ma on moc przekształcania codziennego świata, rozświetlając go kolorami i ekscytacją. Nic dziwnego, że tak wielu przychodzi, by stać i się gapić. Camille: „Trzy osoby noszące koszulki siedzą niewygodnie na linii startu, gdy malezyjscy tancerze wykonują tradycyjne przed wyścigiem kolana.”
Nawet po zakończeniu wyścigu nie ma wytchnienia dla jeźdźców. Mogą być kontuzjowani i tak wyczerpani, że spadają na ulicę z tym znajomym nawiedzonym spojrzeniem, ale nadal są uważani za uczciwą grę. Camille: „Sprinter Michael Schweizer gdzieś w Malezji. Uderzył w talię wcześniej w wyścigu, a korpus prasowy z Azji chciał ich funta mięsa.„
Cyrk: W świecie profesjonalnych wyścigów rowerowych Camille J McMillan jest już dostępny. Wydawnictwo Velodrome, 30 funtów. velodromepublishing.com
