BB30, BBRright, BB86, BB90. Co się stało ze starym dobrym BSA? Zagłębiamy się w mroczny świat suportów
Standardy nie są już takie, jak kiedyś – całkiem dosłownie, jeśli chodzi o suport. Przez lata był dostępny prawie jeden: gwintowany. Suporty wkręcane w mufę suportu na ramie, w większości miały szerokość 68 mm w przypadku gwintu angielskiego lub 70 mm w przypadku gwintu włoskiego. „Nawias dolny” był również prostszym terminem. Na początku lat 90. były to w większości jednostki jednoczęściowe, składające się z osi – lub wrzeciona – zamontowanej na dwóch łożyskach. Dziś sprawy są o wiele bardziej skomplikowane.
Po pierwsze, suport nie wygląda tak samo. Zamiast tego, wrzeciona są montowane bezpośrednio do korb, a łożyska są albo gotowe do użycia w zewnętrznych gwintowanych miseczkach (takich jak na zdjęciu jednostka Hope); wciskane na trzpienie (takie jak korby Campagnolo), które następnie umieszczają się w gwintowanych, zewnętrznych miseczkach; wciskany bezpośrednio w ramy np. z suportem BB30, BB90 lub BBright; wciskane do wymiennych miseczek montowanych wewnętrznie w ramie (czyli PF30, BB86 i 386 Evo), a nawet mieszanki obu, na przykład w Colnago's Threadfit 82.5, gdzie wewnętrzne miseczki wkręca się w ramę przed wciśnięciem łożysk
na miejscu.
Co więcej, termin „dolny nawias” został pomylony. Tam, gdzie kiedyś odnosiło się do pojedynczej jednostki, jest teraz często używane do opisu całego systemu. BBright wykorzystuje łożysko o tej samej średnicy (42 mm) co BB30, a także obsługuje wrzeciono 30 mm. Jednak ten pierwszy pasuje do pocisku BB 68 mm, drugi do pocisku 79 mm. Szczerze mówiąc, jest to trochę uciążliwe dla konsumenta, a jak się okazuje również dla niektórych producentów. Dlaczego więc stworzyliśmy dla siebie takie pole minowe? I czy w ogóle istnieje teraz „standard”?
Zwiększ kawałek
„Katalizatorem tych nowych standardów było dążenie do uzyskania trwalszych łożysk w połączeniu ze sztywniejszymi trzpieniami korbowymi” – mówi Dan DePaemelaere, menedżer produktu w Wheels Manufacturing, którego zadaniem jest wytwarzanie suportów, które harmonizują ogromną gamę zestawy ramek z wieloma rodzajami zestawów łańcuchowych. „Cannondale w zasadzie rozpoczął to wszystko w 2000 roku ze swoim standardem BB30, przynajmniej jeśli chodzi o systemy łożysk z pasowaniem na wcisk”.
Jak zauważył Cannondale, słabe ogniwa ze wspornikami dolnymi były interfejsami między korbą a wrzecionem w połączeniu z szerokością wrzeciona oraz małymi łożyskami używanymi w obszarze narażonym na bardzo wysokie, powtarzalne naprężenia. Angielska kulka z gwintem wpasowana w pocisk BB o średnicy 1,37 cala, co oznaczało, że szerokość wrzeciona takich jednostek wynosiła około 17 mm. Podnosząc stawkę, Shimano wyprodukowało kulki Octalink i resztę branży ISIS Drive, które miały szersze wrzeciona około 20 mm, ale nadal były ograniczone przez średnicę skorupy BB. Jak zauważył Cannondale, rury o większej średnicy są sztywniejsze, dlatego postanowiono stworzyć skorupę BB, która mogłaby podtrzymywać trzpień korby o średnicy 30 mm (zintegrowany z korbą po stronie napędu). W tym samym czasie średnicę łożyska BB30 zwiększono do 42 mm na zewnątrz/30 mm na zewnątrz, aby zwiększyć trwałość, ponieważ teraz, że tak powiem, było więcej łożysk, aby poradzić sobie z naprężeniami, przez które przechodzi kulka.
„Nieco później Shimano i inne firmy zaczęły od zewnętrznych kulek z kielichem z gwintem zewnętrznym, wspierających wrzeciona o średnicy 24 mm”, mówi DePaemelaere. Teraz przemysł miał trzy standardy: gwint wewnętrzny, BB30 i gwint zewnętrzny. Szerokość skorupy BB pozostała niezmieniona i wynosiła 68 mm, jednak zewnętrzne gwintowane miseczki po zainstalowaniu zwiększyły odległość między łożyskami do około 90 mm, od krawędzi do krawędzi. Dało to zwiększoną sztywność skrętną korby, ponieważ szersze rozmieszczenie punktów podparcia (łożysk) dało systemowi większą sztywność. To z kolei zachęciło projektantów ram do przemyślenia szerokości mufy suportu.
„Ludzie mówią o sztywności korby i sztywności wrzeciona, ale po pewnym czasie rama jest czynnikiem ograniczającym sztywność w systemie” – mówi Ben Coates, kierownik produktu w firmie Trek, która wprowadziła system BB90 w 2007 roku. Im szerszy system, tym lepiej. Jeśli masz szerszą skorupę suportu o większej średnicy, możesz zbudować na niej większą rurę dolną i szersze przesunięte dolne rury tylnego trójkąta oraz mieć szerszy kąt usztywnienia. Pomyśl o tym, jak twoje stopy są bardziej rozstawione, aby uzyskać większą stabilność.”
Trek zwiększył szerokość skorupy BB do 90,5 mm, umieszczając w ramie dwa wciskane łożyska o średnicy 37 mm, które podpierają trzpień 24 mm. Dało to większą powierzchnię do mocowania szerszych, sztywniejszych rur i pozwoliło na przyjęcie szerszego i sztywniejszego rozstawu widełek tylnych.
Szerokie chłopaki
Cała ta innowacja doprowadziła do powstania szeregu opcji kulek BB. DePaemelaere mówi: „Różne standardy są teraz powiązane z BSA [angielski]; BB30 (łożyska o szerokości 42mm, skorupa 68mm, do wrzeciona 30mm); PF30 (łożyska 46mm, skorupa 68mm, wrzeciono 30mm); BB86 (łożyska 41mm, skorupa 86,5mm, trzpień 24mm); BB90 (tylko standard Trek, łożyska 37 mm, skorupa 90,5 mm, wrzeciono 24 mm); OSBB ("standard" Specialized, który może być łożyskami 42mm lub 46mm, ale w zasadzie jest to BB30 - Specialized nie chciał używać tej samej nazwy, którą wymyślił Cannondale); 386 Evo (spółka joint venture Wilier i FSA, łożyska 46 mm, korpus 86,5 mm, wrzeciono 30 mm) i BBright (tylko Cervélo! Łożyska 46 mm, korpus 79 mm, wrzeciono 30 mm).” Rozumiesz?
Pytanie brzmi, jeśli większe oznacza sztywniejsze, dlaczego nie używamy łożysk 60mm z osłonami 110mm i wrzecionami 45mm? „Producenci mogą przesuwać rzeczy tak szeroko, nie wpływając na łańcuchy i współczynniki Q”, mówi kierownik projektu Cervélo, Graham Shrive.(Współczynnik Q to odległość między pedałami.) „Mówi się o poszerzeniu tylnych końcówek o rozstawie 135 mm [szerokość między tylnymi hakami wzrosła ze 130 mm, aby pomieścić piasty tarcz], ale na razie uważamy, że długość wrzeciona 90 mm jest najszersza, jaką pójdziemy. W tej kwestii ściśle współpracujemy z głównymi producentami komponentów”.
Więc, jeśli nie ma planów poszerzenia kulek, następnym pytaniem jest, który z obecnych zbiorów jest najlepszym systemem?
Jeden rozmiar dla wszystkich?
‘Jakie są namacalne różnice? Wow, to trudne pytanie – mówi DePaemelaere. „Marki pomieszały wody, gdy każda z nich próbuje wykroić swój kawałek tortu, twierdząc, że ich standard suportów jest X% sztywniejszy lub Y% bardziej podatny niż konkurent. Czy przeciętny rowerzysta może to zauważyć podczas codziennej jazdy? A potem wszyscy dostawcy korb walczą o swój kawałek tortu! Ja? Jestem stronniczy jako stary facet z dużą ilością czasu na rowerze, ale gwint BSA [angielski] to nadal mój standard.
‘BB30 był dobrą próbą nowego standardu, ale Cannondale sprawiło, że dla różnych marek było zbyt trudne, aby utrzymać wąskie tolerancje dla łożysk, aby trafiały bezpośrednio do skorupy BB. PF30 został zaprojektowany – głównie przez Sram – aby złagodzić te wąskie tolerancje [poprzez użycie wewnętrznie mocowanych nylonowych miseczek, aby zniwelować luz], ale spowodowały skrzypienie, którego wielu ludzi teraz nienawidzi. BB86, 386 Evo, BBright i OSBB to po prostu ten sam standard, PF30”. To prawie wystarczy, aby nie spać w nocy, prawda?
„Cóż, ale to rodzaj bólu głowy” – mówi Chris King. „Myślę, że gwintowane kulki zwykle działają lepiej niż te wciskane. Piękno polega na tym, że można w coś przeciąć nitkę, a sama nić nie musi być idealna, aby działała stosunkowo idealnie. Podczas gdy wywiercony otwór [w ramce] musi mieć odpowiedni rozmiar, inaczej nie będzie działał idealnie. Robisz komponenty, które muszą wejść do tej dziury? To nie jest dla nas łatwe!”. „Standardem w branży jest: nie ma standardu!”, mówi DePaemelaere. „Jest po prostu zbyt wielu graczy, którzy chcą sprzedawać swój produkt.”